۳ نکته‌ای که باید در مورد حبقوق بدانید

اشتیاق عمیق حبقوق برای عدالت خداپسندانه و واکنش شدید او به نبود آن، کتابش را برای خوانندگان امروزی بسیار مرتبط می‌سازد. در این روزگار که اخبار و تصاویر نگران‌کننده از سراسر جهان، ما را در برگرفته است، وسعت این مشکل چنان عظیم به نظر می‌رسد که اگر آن را در پرتو انجیل نبینیم، دچار یأس خواهیم شد. افزون بر این، آگاهی حبقوق از کاستی‌های اخلاقی خود و هم‌وطنانش نشان می‌دهد که مسئله‌ی گناه در ذات بشر ریشه دارد و همه‌ی ما را در بر می‌گیرد. اما علی‌رغم شدت اوضاع در یهودا و فراتر از مرزهای آن، پاسخ‌های خدا به دعاهای سرشار از تضرع نبی، او را از شک و نومیدی به ایمانی استوار و شادی‌ای حقیقی هدایت می‌کند، حتی پیش از آنکه هیچ تغییری در یهودا یا سایر ملل رخ دهد.

این کتاب کوتاه، سه عنصر مهم دارد که نه تنها به اصلاح نگرش معنوی نبی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در این دنیای بی‌ثبات و خودویرانگر – که گویی به شرق نزدیک باستان در اواخر قرن هفتم پیش از میلاد بازگشته است – راهنمای نگرش‌ها، اعمال و انتظارات ما باشد.

۱. خدا نسبت به بی‌عدالتی در یهودا بی‌تفاوت نیست.

این حقیقت، مستقیماً پیش‌فرضی را که در آغاز کتاب به نظر می‌رسد حبقوق داشته است، رد می‌کند. او مستقیماً خدا را به بی‌عدالتی متهم نمی‌کند، اما اگر خدا اقدامی نکند، چنین نتیجه‌ای اجتناب‌ناپذیر به نظر خواهد رسید (حبقوق ۱: ۲‐۴). پاسخ خدا به نبی، شکیبا و آموزنده است. تعهد او به آوردن داوری بر یهودای گناهکار (نگرانی اولیه‌ی حبقوق) نشان می‌دهد که عهد خدا با قومش، آنان را از پیامدهای گناه مصون نمی‌سازد. خدا نسبت به بی‌عدالتی بی‌تفاوت نیست.

اما زمانی که خدا به نبی آشکار می‌سازد که بابلی‌ها را برای مجازات یهودا به کار خواهد گرفت، حبقوق بار دیگر حیرت‌زده می‌شود. او با این فرض که یهودا «عادل‌تر» از بابل است (حبقوق ۱: ۱۳)، چنین برداشت می‌کند که اگر خدا این امر را اجازه دهد، در واقع شرارت را تأیید کرده است (حبقوق ۱: ۱۳).

۲. خدا نسبت به بی‌عدالتی در بابل بی‌تفاوت نیست.

پاسخ جامع خدا به پرسش حبقوق در باب ۲ نشان می‌دهد که یَهْوِه کاملاً از گناهکاری بابل آگاه است—حتی پیش از آنکه این امپراتوری به یهودا حمله کند. خدا با جزئیات، غرور، خشونت و خودستایی‌ای را که بابل را به سلطه‌جویی در بین‌النهرین سوق داده بود، تشریح می‌کند. در حبقوق ۲: ۵ خلاصه شده است که این امپراتوری به سبب غارت خشونت‌آمیز ملل دیگر برای انباشت ثروت خود (حبقوق ۲: ۶‐۱۳) و بهره‌گیری از تمام امکانات برای تصاحب دارایی‌های سایر ملل (حبقوق ۲: ۱۵‐۱۷) محکوم می‌شود، در حالی که موفقیت خود را به خدایان دروغین نسبت می‌دهد (حبقوق ۲: ۱۸‐۱۹).

در برابر پروژه‌ی سلطه‌ی جهانی بابل، خداوند اعلام می‌کند که داوری‌ای عظیم در شرف نزول بر این امپراتوری است. اما مداخله‌ی خدا تنها به مجازات بابل برای گناهانش محدود نمی‌شود، بلکه پاسخی است به نگرانی دوم حبقوق. خدا چیزی کمتر از برقراری حکومت نجات‌بخش خود در سراسر جهان را وعده نمی‌دهد، به‌گونه‌ای که «زیراکه جهان، از معرفت جلال‌ خداوند، مملو خواهد شد» (حبقوق ۲: ۱۴). این وعده ما را به سومین پاسخ خدا به حبقوق هدایت می‌کند.

۳. ایمان به خدا آرامش می‌بخشد و به حیات منتهی می‌شود.

پیش از آنکه خدا وعده‌ی حبقوق ۲: ۱۴ را به‌طور خاص در باب ۳ گسترش دهد و نشان دهد که عدالت کامل و فیض عظیم او، گناهکاران را مجازات و گناه را یک‌بار برای همیشه محو خواهد کرد (حبقوق ۳: ۳‐۱۵)، وعده‌ی عدالت و نجات کامل او، از همین حالا، در حال تغییر دیدگاه نبی است (حبقوق ۳: ۲). این تغییر، با تجسم باشکوه ظهور خدا برای نجات و داوری به کمال می‌رسد.

دو نتیجه‌ی این حقیقت که خدا گناه را کاملاً داوری و قوم خود را کاملاً نجات خواهد داد، به‌طور خاص برای حبقوق و خوانندگانش اهمیت دارد. نخست، این حقیقت، قلب حبقوق را درمی‌نوردد و موجب تغییری بنیادین در نگرش او می‌شود. یأس و تردید او جای خود را به اطمینانی آرام می‌دهد که کلام خدا را حقیقت می‌داند و با ایمان، تصفیه و کمال تمام خلقت را مشاهده می‌کند. در این وضعیت جدید قلبی و ذهنی، نبی می‌تواند صبورانه منتظر تحقق وعده‌های خدا در راه‌ها و زمان‌هایی باشد که او با حاکمیت مطلق خود مقرر کرده است.

دوم، عدالت نجات‌بخش و رهایی‌بخشی که خدا برای کسانی که به وعده‌های فیض‌بخش او اعتماد می‌کنند به ارمغان خواهد آورد (حبقوق ۲: ۴)، و در نهایت به حیات منتهی می‌شود. زبان پرشور باب ۳، مداخله‌ی نجات‌بخش خدا را به‌مثابه‌ی خروجی دوم به تصویر می‌کشد که قوم خدا را نه از چنگال بابل، بلکه از محکومیت و بردگی‌ای که نتیجه‌ی گناهانشان است، آزاد می‌سازد. این رهایی، تنها از طریق مسیح ممکن است (حبقوق ۳: ۱۳)، کسی که خدا فرستاد تا به‌جای قومش رنج بکشد و او را با رستاخیز از مردگان سرافراز ساخت (اعمال رسولان ۱۷: ۳).

پیام حبقوق پاسخی قاطع به مسئله‌ی گناه است که نبی را به‌شدت آزرده بود. زندگی، مرگ و قیام عیسی مسیح، هم قطعیت پیروزی نهایی خدا بر شرارت و هم امکان نجات را از طریق مسیح او آشکار می‌سازد. در پرتو این حقایق، می‌توانیم از بردباری خدا در تأخیر داوری‌اش شادی کنیم و با تمام توان خود، انجیل را تا زمان بازگشت او به اقصای جهان برسانیم (۲ پطرس ۳: ۹).

این مقاله بخشی از مجموعه «هر کتاب از کتاب‌مقدس: ۳ نکته‌ای که باید بدانید» است.

این مقاله در وب‌سایت لیگونیر منتشر شده است.