تشخیص اراد‏ه‏‌ی خدا

در طول سال‌ها، بسیاری افراد برای تشخیص و توضیح اراده‌ی خدا با مشکل مواجه بوده‌اند. امروزه وقتی ما در مورد اراده‌ی خدا صحبت می‌کنیم تمایل داریم به نکاتی حول خودمان و بیشتر هم چیزهای خوب مثل همسر، فرزندان، کار، امور مالی و علاقه‌هایمان حرف بزنیم. اما به گواه تاریخ وقتی الهیدان‌ها در مورد اراده‌ی خدا تبادل نظر می‌کردند، گفتگوی آن‌ها اصولا در مورد خود خدا و به طور معمول موضوعاتی عمیق مانند، ذات خدا، احکام خدا، آزادی خدا، حاکمیت خدا و حکمت خدا بود. این به معنای نادیده گرفتن اراده‌ی خدا در تصمیمات بزرگ زندگی نیست، بلکه تا جایگاه آن امور را در گستره‌ی وسیع اهداف ابدی خدا ببینند.

به عنوان مسیحیان، تشخیص اراده‌ی‌ خدا برای ما بسیار مهم است، زیرا که درک این موضوع شخصیت ابدی خدا را در قدرت کامل و دانش کاملش برای ما آشکار می‌سازد. گرهاردس واس، در مورد اراده‌ی خداوند چنین توضیح می‌دهد: «کاملیت خداوند در اعمال ساده و کاملا عقلانی، که از او به عنوان نیکی مطلق برای خودش و در خلقت خارج از خودش اما برای او انجام می‌پذیرد.» به بیانی دیگر، اراده‌ی خدا را از خدا نمی‌توان جدا کرد. از آن‌جا که خدا دارای یک ذات است، اراده‌ی خدا نیز جدا شدنی نیست. آن‌طور که ریچارد مولر ، موجز و دقیق می‌گوید: «خدا همان است که اراده‌ی اوست.» از منظری بهتر، اراده‌ی خدا شخصیت او را بازتاب داده، نقشه‌ی او برای خلقتش را آشکار نموده و در نظمی خاص حکمت و قدرت او در همه‌ی آن چه برای خیریت ما و جلالش به وقوع می‌پیوندد بیان می‌نماید.

قسمت کلیدی در کتاب مقدس برای توضیح ارده‌ی خدا در کتاب تثنیه باب 29 آیه 29 می‌باشد. کلام خدا در این قسمت چنین می‌فرماید: «چیزهای مخفی از آن یهُوَه خدای ماست و اما چیزهای مکشوف تا به ابد از آن ما و فرزندان ما است، تا جمیع کلمات این شریعت را به عمل آوریم.» این آیه احکام خدا و کلمات عهدی که او در انتهای زندگی موسی به قوم خود بخشید را در خود نهفته است. "کلمات عهد" (تثنیه ۱: ۲۹). هم چنین این آیه یک چهارچوب کتاب مقدسی و الهیاتی جهت درک اراده‌ی خدا برای ما مهیا می‌سازد. زمینه‌ی کتاب تثنیه در جهت تعلیم و آموزش است. وقتی خدا بعد از مرگ موسی، یوشع را برای رهبری و هدایت قوم به سرزمین کنعان آماده می‌کرد، ضرورت کلامش را برای دانستن اراده‌اش به یاد قوم می‌آورد. این همان پیغامی است که اسرائیل نیاز به شنیدن آن را داشت. انتظار برای سرزمین وعده می‌توانست ایمان محدود بنی اسرائیل را در مقابله با موانعی که از وقت شنیدن وعده تا زمان انجام آن پیش می‌آمدند پویا سازد. در مواجهه با تردیدهایی که در این دنیای سقوط کرده پیش می‌آید، اسرائیل نیاز دارد تا به یاد داشته باشد، اطاعت از کلام خدا مرکز درک اراده‌ی خداوند برای زندگی‌اش است.

قلب این قسمت از کلام خدا در تثنیه باب ۲۹ تشخیص تفاوت میان «چیزهای مخفی» که مطعلق به خداوند است و «چیزهای مکشوف» که از آن ما و فرزندانمان است می‌باشد. بنا بر این تفاوت، الهیدانان معمولا به اراده‌ی مخفی و آشکار خدا اشاره می‌کنند . هرچند ممکن است این نکته کاملا بدیهی به نظر برسد اما برای درک و تشخیص اراده‌ی خدا بسیار سخت است. موضوعات بیشماری وجود دارد که ما به عنوان یک انسان و آن هم محدود از آن‌ها چیزی نمی‌دانیم. اما این را برای خدا نمی‌توان گفت، از آن جا که او نا محدود و دانای کل است. دانایی خداوند دقیقا مانند اوست؛ کاملا بی عیب بی شباهت به ما، خداوند نیازی به تجزیه و تحلیل امور در مواجه با مشکلات ندارد. خداوند برای آن که در زمان‌های بحرانی چه کاری انجام دهد و یا این که از پس موضوعات پیچیده‌ی روحی بربیاد هیچ نیازی به مشاور ندارد. در حالی که خداوند نامحدود و درک کامل او غیر ممکن است، او دانشی کامل از خود و همه چیز دارد. اما این «چیزهای مخفی» فقط به خداوند تعلق دارد. شاید این را عدم درک کامل از خدا بدانیم. چیزهایی وجود دارد که فقط برای خدا قابل فهم است و برای ما غیر قابل درک می‌باشند. (به این آیات از رساله به رومیان نگاه کنید، رومیان ۱۱: ۳۳-۳۶).

در مقابل، دانش ما مانند خود ماست؛ محدود و ناقص، از آن جا که ما مخلوق هستیم برای درک اراده‌ی خدا به او وابسطه‌ایم. به طور دقیق‌تر از آن جا که خداوند خود را در کلامش آشکار می‌سازد، ما می‌توانیم اراده‌ی او را نه به صورتی همه جانبه اما به درستی درک کنیم. نکته این جاست که خداوند بهترین تفسیر کننده‌ی اراده‌ی خودش است. به همین دلیل «چیزهایی که مکشوف شدند» بسیار مهم هستند. کتاب مقدس مکاشفه‌ای مکتوب است که خداوند از اراده‌اش ارائه داده است. در حالی که ممکن است ما قادر به فهم «چیزهای مخفی» خداوند نباشیم، اما می‌توانیم با اطمینان به دانستن اراده‌ی خدا تا جایی که او در کلامش آشکار نموده است آرامی بیابیم. برای قوم بنی اسرائیل و برای ما، تشخیص اراده‌ی خدا مستلزم دانستن و به کاربردن کلام مکتوب خدا می‌باشد.

وقتی ما اراده‌ی آشکار خداوند را در کتاب مقدس می‌خوانیم، در می‌یابیم که کلام خدا در باب اراده‌ی او چند تمایز را نشان می‌دهد، اراده‌ی قاطعانه‌ی خدا، اراده‌ی امریه‌ی خدا و اراده‌ی خشنودی خدا. اراده‌ی قاطعانه‌ی خدا اشاره به تدابیر حکیمانه‌ی او دارد، در همه‌ی اموری که واقع می‌شود. چنان که او هرچه بخواهد با آزادی مقدر کرده و حکم می‌نماید. چنان که پولس رسول در رساله به افسسیان 11:1 می‌فرماید: «که ما نیز در وی میراث او شده‌ایم، چنانکه پیش معین گشتیم بر حسب قصد او که همه چیزها را موافق رای اراده خود می‌کند.» اراده‌ی قاطعانه‌ی خداوند، تاکیدی بر حاکمیت مطلق او بر همه چیز، از جمله خلقت، رستگاری، تاریخ و مشیت می‌باشد. به این ترتیب هرگز مختل نشده و امکان تغییر و مقاومت با آن وجود ندارد، نه با گناهان و نه با نا اطاعتی‌هایمان. این بدان معنی نیست که خداوند از گناه یا بانی گناه لذت می‌برد، بلکه او اجازه انجام آن را برای کمال اراده‌ی حاکمانه‌اش می‌دهد.

اراده‌ی امریه‌ی خداوند، بیانگر اصولی اخلاقی هستند که خداوند روبرو شدن تمام بشر با آن‌ها را خواهان است. اراده‌ی امریه خدا به ما می‌گوید که او از ما به عنوان مخلوقاتی که به شباهت خود ساخته چه می‌خواهد، می‌گوید ما چه باید انجام دهیم بدون در نظر داشتن آن که ما اطاعت می‌کنیم. اراده‌ی امریه‌ی خدا در ده فرمان برای ما خلاصه شده است که به احکام یا قوانین اخلاقی هم خوانده می‌شوند. همان‌طور که اعتقادنامه‌ی وستمینستر در نسخه‌ی بزرگتر چنین می‌گوید،

قوانین اخلاقی اعلام اراده‌ی خدا به انسان است. هدایت کننده و الزام آور برای همه، تا هر شخص به طور کامل در پیروی ابدی و اطاعت همیشگی، در روح و جسم و به جهت انجام تمام وظایفی که برای تقدیس و عادل شدن به خدا و انسان مقروض است قدم بردارد؛ قوانینی که برای حفظ آن‌ها حیات ابدی وعده داده شده و شکستن آن‌ها هلاکت را در پی دارد. (توضیح شماره ۹۳)

می‌شود گفت، این بهترین خلاصه از منطق اراده‌ی امریه‌ی خداوند است «مقدس باشید زیرا که من قدوس هستم» (اول پطرس ۱: ۱۶).

اراده‌ی خشنودی خدا، هرچند کمی متمایز است و کمتر توضیح داده شده، ولی بسیار مرتبط است. این اراده‌ی خدا دو بخش دارد. از طرفی خشنودی خداوند در مقرر کردن فرامین حاکمانه‌اش را نشان می‌دهد. به طور مثال افسسیان ۱: ۵ که می‌گوید خدا با محبت قوم خود را از قبل برگزید: «به وساطت عیسی مسیح بر حسب خشنودی اراده خود.» و افسسیان ۱: ۹ که موضوع آشکار شدن سر اراده‌ی خدا در مسیح را نشان می‌دهد، «بر حسب خشنودی خود.» از طرفی دیگر، نشان دهنده‌ی خشنودی خداوند در چیزهایی است که اراده کرده و به انجام می‌رساند. (به این آیات نگاه کنید، رومیان ۱۲: ۲؛ افسسیان ۵: ۱۰؛ کلوسیان ۳: ۲۰) این بدان معناست که خداوند از اطاعت ما خشنود و از نا اطاعتی ما نا خورسند می‌شود.

در حالی که این تمایزات ما را در تعلیم کلام خدا در مورد اراده‌ی خدا تعلیم می‌دهد، ما نباید فکر کنیم که این سه اراده در خداوند در تقابل یا تضاد با هم هستند. اراده‌ی الهی نشان دهنده‌ی نقشه‌ی واحد و متحد یک خدای حقیقی است. یک نمونه‌ی قدیمی این اصل در موعظه‌ی پطرس رسول در روز پنطیکاست دیده می‌شود. در اعمال رسولان ۲: ۲۲-۲۳، چنین می‌گوید: «ای مردان اسرائیلی این سخنان را بشنوید. عیسی ناصری مردی که نزد شما از جانب خدا مبرهن گشت به قوات و عجایب و آیاتی که خدا در میان شما از او صادر گردانید، چنان که خود می‌دانید، این شخص چون بر حسب اراده مستحکم و پیشدانی خدا تسلیم شد، شما به دست گناهکاران بر صلیب کشیده، کشتید.»

از یک نگاه، مصلوب کردن عیسی مسیح نقض اراده‌ی امریه‌ی خدا بود. از جایی که کشتن شخص بی گناه قتل است. بله، از نقطه نظر اراده‌ی قاطعانه‌ی خدا، مصلوب شدن مسیح بر اساس نقشه‌ی حاکمانه‌ی او بود. علاوه بر این اشعیای نبی در مورد اراده‌ی خشنودی خدا در مورد مسیح چنین می‌گوید: «امّا خداوند را پسند آمد که او را مضروب نموده، ... و مسرّت خداوند در دست او میسّر خواهد بود.» (اشعیاء 10:53). صلیب عیسی مسیح ما را کمک می‌کند تا درک نماییم، هیچ چیز نمی‌تواند مانع اراده‌ی خدا در حفظ نجات قومش برای جلال نامش باشد.

وقتی ما با تصمیمات کوچک و بزرگ روبرو می‌شویم، نباید نتیجه بگیریم که جواب ما به سادگی این است که «بسپار به خدا، ولش کن.» اعتماد به اراده‌ی خدا نیازمند آن است که به شکلی پویا در حکمت خداوند آرامی یافته و خود را به کلام او بسپاریم. هرچند چیزهای مخفی به عنوان اسرار نزد خداوند باقی خواهند ماند، اما با اطمینان می‌دانیم که اراده‌ی خدا رشد در قدوسیت و شکرگذاری در هر امریست (اول تسالونیکیان ۴: ۳؛ ۵: ۱۸). شاید ما وسوسه می‌شویم تا برای فردا نگران باشیم، اما امروز مطالعه اراده‌ی خدا ما را به یک زندگی در اطاعت می‌خواند.

این مقاله در مجله تیبل‌تاک (Tabletalk) منتشر شده است.