۳ نکته‌ای که باید در مورد انجیل لوقا بدانید

انجیل لوقا طولانی‌ترین کتاب عهد جدید و یکی از پیچیده‌ترین آن‌هاست. در حالی که اغلب مسیحیان با روایت تولد مسیح در فصل ۲ آشنا هستند، اما بسیاری با برخی از ظرافت‌های سومین انجیل که به درک ما از شخص مسیح غنا می‌بخشد، آشنایی چندانی ندارند. در ادامه، به سه نکته‌ای که اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرند، خواهیم پرداخت: هدف نگارش کتاب، سرافرازی فروتنان و فروتنی متکبران، و رابطه‌ی عیسی با عهد عتیق.

۱. هدف لوقا.

نویسندگان عهد جدید معمولاً هدف خود از نگارش نامه یا انجیل را به‌طور صریح بیان نمی‌کنند. اما دو مورد از چهار انجیل این کار را انجام می‌دهند. لوقا در ۱: ۴ به تئوفیلوس توضیح می‌دهد که این اثر را برای او می‌نویسد «تا صحّت آن کلامی را که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی». اگرچه اطلاعات زیادی درباره تئوفیلوس در دست نیست، اما پژوهشگران بر این باورند که او احتمالاً یک غیر یهودی بود که ابتدا به یهودیت و سپس به مسیحیت گرویده بود. حتی ممکن است تئوفیلوس هزینه‌های نگارش انجیل لوقا و کتاب اعمال را تأمین کرده باشد، زیرا چاپ و نشر در قرن اول میلادی بسیار پرهزینه بود. به هر حال، نکته این است که لوقا برای تأیید آنچه که تئوفیلوس قبلاً می‌دانست، این اثر را برای او می‌نویسد. به‌نظر می‌رسد که تئوفیلوس با کلیات زندگی، مرگ و رستاخیز عیسی آشنا بوده است و لوقا انجیل خود را می‌نویسد تا با تکمیل دانش او، ایمانش را نیز حفظ کند. این یک اصل بسیار مهم است؛ اصلی که کلیسای قرن بیست و یکم باید به آن ارج نهد. دانش فرد درباره‌ی خدمت مسیح، رابطه‌ی مستقیمی با ایمان شخصی او دارد. زمانی که شک و تردید، که امری اجتناب‌ناپذیر است، به دل‌های ما راه می‌یابد، باید به اناجیل روی آوریم و ذهن خود را با حقایق مربوط به تولد، زندگی، مرگ و رستاخیز مسیح تازه کنیم.

۲. سرافرازی فروتنان و فروتنی متکبران.

سرودها در کتاب‌مقدس غالباً مضامین کلیدی که در سراسر کتاب به هم تنیده شده‌اند را به‌طور فشرده بیان می‌کنند (به‌عنوان ‌مثال: دانیال ۲: ۲۰-۲۳؛ دانیال ۴: ۱-۳، ۳۴-۳۵؛ دانیال ۶: ۲۵-۲۷). لوقا نیز شامل چهار سرود است که بخش بزرگی از الهیات کتاب را جمع‌بندی می‌کنند: لوقا ۱: ۴۶-۵۵ (سرود مریم)، لوقا ۱: ۶۸-۷۹ (سرود زکریا)، لوقا ۲: ۱۴ (سرود فرشتگان) و لوقا ۲: ۲۹-۳۲ (سرود شمعون). ابیات زیر از سرود مریم، که مشهورترین این چهار سرود است، می‌آیند:

به بازوی خود، قدرت را ظاهر فرمود،

و متکبّران را به خیال دل ایشان پراکنده ساخت.

جبّاران را از تخت‌ها به زیر افکند،

و فروتنان را سرافراز گردانید.

گرسنگان را به چیزهای نیکو سیر فرمود

و دولتمندان را تهیدست رد نمود.» (لوقا ۱: ۵۱-۵۳)

این سرود شباهت زیادی به دعای معروف حنا در ۱ سموئیل ۲: ۱-۱۰ دارد؛ جایی که حنا از خداوند به‌خاطر عطا کردن سموئیل - یکی از بزرگ‌ترین انبیا در تاریخ اسرائیل - سپاسگزاری می‌کند؛ کسی که نقش حیاتی در تأسیس خاندان داوود داشت. پادشاهی عیسی، همانند پادشاهی داوود، وسیله‌ای خواهد بود که خدا از طریق آن فروتن‌ترین افراد را سرافراز و قدرتمندان را خوار می‌سازد. این موضوع، دلیل تأکید مکرر لوقا بر وارونه شدن سرنوشت‌ها را توضیح می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، اطاعت بی‌چون‌وچرای مسیح در بیابان (لوقا ۴) به او قدرت می‌بخشد تا شیطان و نیروهایش را از نظام خلقت براند. در لوقا ۱۰: ۱۸، عیسی با اشاره به اشعیا ۱۴: ۱۲ اعلام می‌کند: «ای زهره دختر صبح چگونه از آسمان افتاده‌ای‌؟ ای که امّت‌ها را ذلیل می‌ساختی چگونه به زمین افکنده شده‌ای‌؟». نکته این است که یک تغییر و تحول عظیم در حال وقوع است - شیطان جایگاه و قدرت خود را از دست داده (لوقا ۱۱: ۲۰-۲۳) و پادشاهی او در حال فروپاشی است (رومیان ۱۶: ۲۰). در مقابل، عیسی در سراسر زندگی خود، فروتنی را به نمایش می‌گذارد؛ او در فروتنانه‌ترین شرایط متولد شد (لوقا ۲: ۷)، در شهر کوچک ناصره زندگی کرد (لوقا ۴: ۱۶) و مرگی ناعادلانه را برای قوم خود متحمل شد (لوقا ۲۲: ۱ - ۲۳: ۵۶). اما به‌خاطر وفاداری عیسی، خدا پسر را تصدیق کرد و او را به تخت پدرش بالا برد (لوقا ۲۴: ۵۰-۵۳). ایمان‌داران باید این الگو را سرمشق خود قرار دهند، زیرا خدا وعده داده است که ما نیز شرایط دشواری را تجربه خواهیم کرد. ما تا هنگام رستاخیز جسمانی در زمان ظهور مسیح، به‌طور عمومی تأیید نخواهیم شد. تنها در وضعیت ابدی است که قوم خدا از وجودی متعالی و سرافراز بهره‌مند خواهند شد.

۳. عیسی و عهد عتیق.

لوقا انجیل خود را با توصیف خدمت مسیح به‌عنوان «اموری که نزد ما به اتمام رسید» آغاز می‌کند (لوقا ۱: ۱). یک خواننده دقیق ممکن است بپرسد: «لوقا به کدام متون عهد عتیق اشاره دارد؟» پاسخ کوتاه این است: همه آن‌ها. در سومین انجیل، بیش از سی نقل‌قول صریح از عهد عتیق و صدها اشاره به آن وجود دارد؛ بنابراین باید فرض کنیم که لوقا عمیقاً در عهد عتیق غوطه‌ور بوده و بینش ژرفی در نحوه تفسیر آن دارد. در هر مرحله از خدمت عیسی، لوقا به عهد عتیق استناد می‌کند تا اهمیت آن رویداد را توضیح دهد. در پایان انجیل، عیسی به دو شاگرد در راه عمواس با لحنی سرزنش‌آمیز می‌گوید و سپس، « از موسی و سایر انبیا شروع کرده، اخبار خود را در تمام کتب برای ایشان شرح فرمود» (لوقا ۲۴: ۲۷). عیسی صرفاً تعداد انگشت‌شماری از آیات عهدعتیق را تحقق نمی‌بخشد، بلکه تمام آن را به انجام می‌رساند. امروزه، حتی در محافل انجیلی، بسیاری از خواندن کامل عهدعتیق با تمرکز بر مسیح، اجتناب می‌کنند. یکی از مشکلات این دیدگاه این است که نمی‌تواند تفسیر خود عیسی از عهدعتیق را توجیه کند. اگر ما باید مانند عیسی زندگی کنیم، آیا نباید مانند او نیز آن‌ را مطالعه کنیم؟

انجیل لوقا، هرچند گاهی پیچیده است، اما گنجینه‌ای از دانش است که بدن مسیح را بنا کرده و ایمان قوم خدا را تقویت می‌کند.

این مقاله بخشی از مجموعه «هر کتاب از کتاب‌مقدس: ۳ نکته‌ای که باید بدانید» است.