۳ نکته‌ای که باید در مورد میکاه بدانید

نبوت میکاه، ششمین کتاب از دوازده انبیای کوچک است. سه خطابه‌ی او (میکاه ۱: ۲-۲: ۱۳، ۳: ۱ – ۵: ۱۵؛ ۶: ۱ – ۷: ۲۰) داوری خداوند را بر پادشاهی شمالیِ یاغی اسرائیل پیش‌گویی می‌کند، بی‌عدالتی‌های رایج در پادشاهی جنوبیِ ثروتمند یهودا را نکوهش می‌نماید، و امید به مسیحِ موعود آینده را اعلام می‌دارد.

۱. میکاه هم‌عصر اشعیا و هوشع بود و در پیام آنها مبنی بر فراخواندن اسرائیل به توبه شریک بود.

میکاه در نیمه دوم قرن هشتم قبل از میلاد در دوران سلطنت یوتام، آحاز و حزقیا، یک نسل پس از انبیایی چون عاموس و یونس، خدمت کرد. این ایام، روزگاری پرآشوب بودند. شَلْمَناسَر، پادشاه آشور، سامره را غارت کرد، اسرائیل را فتح کرد و یهودا را تهدید کرد. ثروتمندان، فقرا را سرکوب می‌کردند. فساد سیاسی، انحطاط فرهنگی و انحراف روحانی بیداد می‌کرد. همانند دیگر انبیا، میکاه، اشعیا و هوشع پیام مشترکی داشتند که قوم برگزیده خدا را به توبه فرا می‌خواند. چنان‌که در زکریا، پیام چنین بود که کلام، فرایض و احکام خداوند اعلام شود تا قوم، به سبب آن مغلوب شده و توبه کنند (زکریا ۱: ۶). مانند یوئیل، پیام این بود که آنها پلاس بپوشند و نوحه سر دهند (یوئیل ۱: ۱۳). چنان‌که در حزقیال، چنین بود که از همه‌ی گناهان خود بازگشته و توبه کنند تا گناه مایه‌ی لغزش ایشان نشود (حزقیال ۱۸: ۳۰). این سرود دائمی امید در انبیا است:

«صَهیون به انصاف فدیه داده خواهد شد،
و انابت کنندگانش به عدالت‌.» (اشعیا ۱: ۲۷)

البته، پیام توبه‌ی میکاه—گرچه نوای امید بود—با استقبال مواجه نشد. نه در ایام انبیا، و نه در امروز.

۲. به سبب این مقاومت ذاتی در برابر پیام توبه، انبیا غالباً در نقش «دادستانان الهی» ظاهر می‌شدند.

گاه این نقش دادستانی، در کلام انبیا آشکارا به تصویر کشیده شده است؛ چنان‌که در نبوت میکاه (میکاه ۶: ۱-۸). تمامی عناصر یک صحنه‌ی دراماتیک دادگاه در آن دیده می‌شود: اتهامی از جانب خداوند علیه قوم برگزیده‌اش. دادگاه از تالار آسمانی خداوند برپا می‌شود (میکاه ۶: ۱). تمامی خلقت—از کوه‌ها و تپه‌ها تا بنیان زمین—فراخوانده می‌شوند تا شاهد بر دعاوی باشند (میکاه ۶: ۲). دادستان، شواهد خود را ارائه می‌دهد (میکاه ۶: ۳–۵)، و متهمان به‌دنبال مصالحه هستند (میکاه ۶: ۶–۷). قوم، از خداوند «به ستوه آمده‌اند» (میکاه ۶: ۳). بدین‌سان، اتهام آنها بسیار سنگین بود: خیانت. کیفرخواست بر چهار واقعه از تاریخ نجات قوم استوار است. نخست، رهایی و نجات چشمگیر آنان از بردگی در مصر (میکاه ۶: ۴). دوم، برانگیخته شدن رهبرانی خداترس —موسی، هارون، و مریم—در ایام آواره‌ شدن در بیابان بود (میکاه ۶: ۴). سوم، باطل شدن نفرین‌های بلعام، زمانی که قوم به آستانه‌ی ورود به سرزمین موعود رسیدند (میکاه ۶: ۵). چهارم، عبور از رود اردن—شَطّیم، آخرین اردوگاه شرقی، و جِلجال، نخستین اردوگاه غربی بود (میکاه ۶: ۵).

در همه‌ی این وقایع، خداوند وفاداری خود به عهد را نشان داده بود. در مشیت نیکوی خود، او قوم را از هر خطری عبور داده و هر نیاز آنها را تأمین کرده بود. اما قوم، با محبت متقابل پاسخ ندادند. محبتشان سرد شده بود.

توجه کنید که متهمان به گناه خود اذعان می‌کنند، اما سپس متعجب می‌شوند که چگونه ممکن است آن‌را کفاره کنند. آیا با قربانی‌های سوختنی؟ شاید گوساله‌های یک‌ساله؟ یا هزاران قوچ؟ یا ده هزار رود روغن ؟ یا حتی نخست‌زاده‌ی خود؟ (میکاه ۶: ۶-۷) اما نه، شاه، داور و قانون‌گذار پاسخ می‌دهد: او چیزی عظیم‌تر و گران‌بهاتر می‌خواهد. او هدیه نمی‌خواهد. بلکه عطاکننده را می‌طلبد:

«ای مرد از آنچه نیکو است، تو را اخبار نموده است‌؛
و خداوند از تو چه چیز را می‌طلبد،
غیر از اینکه انصاف را به‌جا آوری،
و رحمت را دوست بداری،
و در حضور خدای خویش با فروتنی سلوک نمایی‌؟» (میکاه ۶: ۸)

دعوت‭ ‬به‭ ‬توبه،‭ ‬بی‌چون‌وچرا‭ ‬در‭ ‬اینجا‭ ‬روشن‭ ‬است. جای شگفتی نیست که عیسی بعدتر «امور مهم‌تر شریعت» را با تکرار سه‌گانه فضایل انبیا خلاصه کند: عدالت، رحمت، و فروتنی (متی ۲۳: ۲۳) و کاتبان و فریسیان را به توبه فرا ‌خواند. اما دریغ که ایشان، همچون نیاکان خود، این را نپذیرفتند. از همین‌رو «او به سوی خویشان خود آمد، و خویشانش او را نپذیرفتند» (یوحنا ۱: ۱۱). اما دقیقاً در توبه‌ی فروتنانه است که ما راه بازگشت به شفا و امید را می‌یابیم. در توبه است که ما قادر می‌شویم پیام فیض را بشنویم.

۳. پیام فیض به‌روشنی در کنار هشدار داوری و دعوت به توبه اعلام شده است.

نبوت میکاه سرشار از امید به رستگاری و بازسازی است. اشعیا و ارمیا، هر دو، از میکاه نقل قول می‌کنند تا وعده‌ی نبوتی او را بازگو کنند: که هرچند «صَهْیون مثل مزرعه‌ای شیار خواهد شد» و «اورشلیم به تلی از ویرانه بدل خواهد شد»، اما «در ایام آخر»، «کوه خانه‌ی خداوند استوار خواهد شد» و «تمامی امت‌ها به سوی آن خواهند آمد» (اشعیا ۲: ۲-۴؛ ارمیا ۲۶: ۱۷-۱۹؛ میکاه ۳: ۱۲–۴: ۳). متی از میکاه نقل می‌کند که درباره‌ی آمدن مسیح موعود از بیت‌لحم سخن می‌گوید، «جلال نام خداوند» و «شبان گله‌ او» را اعلام می‌کند (متی ۲: ۶؛ میکاه ۵: ۲-۴). لوقا نیز او را نقل می‌کند (لوقا ۱۲: ۵۳؛ میکاه ۷: ۶ و لوقا ۱۱: ۴۲-۴۳؛ میکاه ۶: ۸) و بدین‌گونه، اعلام خبر خوش را از زبان نبی بیان می‌کند.

در مجموع، پیام میکاه بیانی مختصر ولی قدرتمند است از شکوه و جلال حاکمیت خدا، ثبات عهد خدا، قطعیت عدالت خدا، و شگفتی فیض عظیم خدا.

این مقاله بخشی از مجموعه «هر کتاب از کتاب‌مقدس: ۳ نکته‌ای که باید بدانید» است.

این مقاله در وب‌سایت لیگونیر منتشر شده است.