چرا دعا یکی از ابزار فیض است؟

چرا دعا یکی از ابزار فیض است؟ این پرسش جالبی است، زیرا پرسش و پاسخ‌های کوتاه وست‌مینستر به‌سادگی بیان می‌کند که دعا یکی از ابزارهای فیض است: «ابزارهای بیرونی و عادی که مسیح از طریق آن‌ها برکات نجات را به ما منتقل می‌کند، فرایض اوست؛ به‌ویژه کلام، آیین‌های مقدس، و دعا؛ که همه برای نجات برگزیدگان مؤثر واقع می‌شوند» (پرسش و پاسخ ۸۸). اما چرا؟ برای ارائه‌ی پاسخی حقیقی به این پرسش، نخست باید بفهمیم منظور از «ابزار فیض» چیست.

الهی‌دانان «ابزارهای فیض» (media gratia) را مجاری‌ای تعریف می‌کنند که خدا از طریق آن‌ها فیض خود را در دل‌های ما جاری می‌سازد. همان‌گونه که لوله‌ها، آب را از مخزن اصلی به شیرهای خانه‌ی شما می‌رسانند، خدا نیز برکات نجات را به‌وسیله‌ی این «ابزارهای بیرونی و عادی»، آن‌طور که اعتقادنامه می‌گوید، بر ما ارزانی می‌دارد. شاید بتوانیم کاربست این ابزارها توسط خدا را با نگاهی به دو ابزار نخست که اعتقادنامه ذکر می‌کند—یعنی کلام خدا و آیین‌های مقدس—به‌روشنی درک کنیم و پاسخی برای پرسش خود بیابیم.

خداوند با موعظه‌ی کلام، نجات را برای گناهکاران به ارمغان می‌آورد، زیرا روح او به آنان ایمان می‌بخشد تا بشنوند و باور کنند.

«لهذا ایمان از شنیدن است، و شنیدن از کلام خدا.» (رومیان ۱۰: ۱۷)

سپس خداوند از کلام برای تقدیس قوم خود بهره می‌گیرد. همان‌گونه که پولس به مشایخ کلیسای افسس گفت:

«و الحال ای برادران شما را به خدا و به کلام فیض او می‌سپارم که قادر است، شما را بنا کند، و در میان جمیع مُقدَّسین شما را میراث بخشد.» (اعمال رسولان ۲۰: ۳۲)

به همین سان، آیین‌های مقدسِ تعمید و عشای ربانی، ابزارهایی هستند که خداوند از طریق آن‌ها برکات کامل نجات را به قوم خود عطا می‌کند. البته مقصود ما دریافت نجات از طریق به جا آوردنِ خودِ این آیین‌ها نیست، آن‌گونه که کلیسای کاتولیک رومی تعلیم می‌دهد. بلکه خداوند، بر اساس ایمانی که پیش‌تر به ما عطا نموده و عادل‌شمردگی‌ای که دریافت کرده‌ایم، فواید کامل نجاتش را در این آیین‌ها به ما می‌رساند. تعمید ما نشانه و مُهر آمرزش گناهان ماست.

«پِطرُس بدیشان گفت، توبه کنید، و هر یک از شما به اسم عیسی مسیح به‌جهتِ آمرزش گنا‌هان تعمید گیرید و عطای روح‌القدس را خواهید یافت.» (اعمال رسولان ۲: ۳۸)

عشای ربانی «پیاله‌ی برکت» است که به ما «مشارکت در خون مسیح» را ارزانی می‌دارد و «نانی که پاره می‌کنیم» «مشارکت در بدن مسیح» است.

«پیاله برکت که آن را تبرّک می‌خوانیم، آیا شراکت در خون مسیح نیست؟ و نانی را که پاره می‌کنیم، آیا شراکت در بدن مسیح نی؟» (اول قرنتیان ۱۰: ۱۶)

به‌واسطه‌ی این آیین‌های مقدس است که فیض تقدیس‌کننده و تقویت‌کننده را تجربه می‌کنیم.

حال به دعا می‌رسیم و در کتاب‌مقدّس به همین ترتیب می‌بینیم که دعا نیز مجرایی است که پدر آسمانی ما از طریق آن، ما را برکت می‌بخشد. مزمورنویس می‌گوید:

«ای خداوند دعای مرا اجابت فرما و به آواز تضّرع من توجه نما!» (مزمور ۸۶: ۶)

این فریاد قلبیِ ساده اما عمیق نشان می‌دهد که نویسنده‌ی مزمور، بسیار شبیه به پاسخ اعتقادنامه، دعا را ابزاری برای طلب فیض می‌داند. اما به پرسش اصلی بازگردیم: چرا دعا یکی از ابزار فیض است؟ زیرا ما مسیحیان فراخوانده شده‌ایم تا با اطمینان به تخت فیض نزدیک شویم، جایی که کاهن اعظم دلسوز ما، عیسی مسیح، نشسته است؛ و با علم به اینکه او ضعف‌های ما را درک می‌کند، دعا می‌کنیم تا در هنگام نیاز، فیض و رحمت بیابیم (عبرانیان ۴: ۱۵-۱۶). پولس برای کلیسای افسس دعا کرد تا برای شناخت محبت بی‌کران خدا تقویت شوند (افسسیان ۳: ۱۴‐۱۹). دعا سبب می‌شود تا مقدسین در قالب یک جماعت روحانی رشد کنند (اعمال رسولان ۲: ۴۲). برای بی‌ایمانان دعا می‌شود تا باشد که مسیح فیض نجات را به آنان عطا فرماید (رومیان ۱۰: ۱).

خودِ دعا به کلام خدا وابسته است. با دمیدن کلام خدا به درون خود از طریق شنیدن موعظه یا خواندن حقایق شگفت‌انگیز آن، از روح خدا پر می‌شویم. سپس، آنگاه که دعا می‌کنیم، کلمات روح و اراده‌ی خدا را در بازدمی به‌سوی خداوند بازمی‌گردانیم. به‌راستی، دعا چه ابزار شکوهمندی برای تجربه‌ی فیض است!