۳ نکته‌ای که باید در مورد ناحوم بدانید

کتاب ناحوم، کتابی نیست که خواندن آن آسان باشد. اگرچه پیام آن درباره‌ی داوری بر آشور، نشان می‌دهد که خدا اجازه نمی‌دهد گناه پیروز شود، اما درک شادی و ارتباط این کتاب از سقوط نینوا، و ارتباط متمرکز و مداوم آن بر مجازات، با پیام انجیل، ممکن است دشوار باشد. با این‌ حال، اگر خوانندگان سه نکته‌ی زیر را در نظر داشته باشند، می‌توانند این مسائل و چندین موضوع تفسیری دیگر را بهتر درک کنند.

۱. انجیل، زمینه‌ی پیام ناحوم را تشکیل می‌دهد (ناحوم ۱: ۲–۸).

اولین بخش اصلی کتاب، یعنی ناحوم ۱: ۲–۸، لحنی کاملاً جدی و هشداردهنده دارد. ناحوم این حقیقت را مسلم می‌داند که همه‌ی انسان‌ها، نه فقط آشوری‌ها (که در این بخش نامی از آنان برده نشده است)، در برابر عدالت کامل خدا قرار دارند (ناحوم ۱: ۲–۳، ۵–۶، ۸). اما در عین‌ حال، این خبر بسیار خوبی است که خدا نه‌تنها داوری می‌کند، بلکه «ملجایی در روز تنگی» است و به کسانی که خود را به رحمت او می‌سپارند، "پناه" می‌دهد (ناحوم ۱: ۷).

این بخش که در ابتدای کتاب قرار دارد، به‌ عنوان کلیدی برای تفسیر سایر قسمت‌های کتاب عمل می‌کند. گناهان گذشته‌ی یهودا، تصمیم پر فیض خدا برای پایان دادن به رنج‌های آن (ناحوم ۱: ۱۲)، و طوفان داوری که در شرف وقوع بر آشور است، همگی نمونه‌هایی از کار دوگانه‌ی خدا در داوری و نجات هستند. علاوه بر این، علی‌رغم تسلط ظاهراً غیرقابل‌ توقف آشور بر بین‌النهرین، که شامل تسخیر پادشاهی شمالی اسرائیل نیز می‌شد (کمتر از یک قرن پیش از ناحوم)، مداخله‌ی خدا نشان خواهد داد که ادعاهای امپراتوری آشور درباره‌ی برتری‌اش دروغین بوده است، همان‌طور که این ادعا که خدایانش برتری او را ممکن ساخته‌اند، نیز دروغ بوده است.

۲. آشور، دشمن نهایی خدا نیست.

اگرچه ناحوم آشور و به‌ ویژه نینوا را به‌ عنوان پایتخت آن، به‌ شدت محکوم می‌کند، اما بیشتر آشوری‌ها در تجاوزات امپراتوری آشور دخیل نبودند و برخی از ساکنان نینوا نیز اسرائیلی‌های اسیر شده بودند. در واقع، کتاب ناحوم به‌ طور خاص بر پادشاهان آشور (ناحوم ۱: ۱۱، ۱۴)، نیروهای ارتش آن (بخش عمده‌ی ناحوم ۲)، و دیگر افرادی که در برنامه‌ی استثمار و خودستایی امپراتوری نقش داشتند، تمرکز دارد و نشان می‌دهد که داوری خدا، در درجه‌ی اول بر آنها خواهد آمد.

خداوند به امپراتورهایی مانند اَسَرحَدّون (حکومت ۶۶۹-۶۸۱ قبل از میلاد)، که خود را "پادشاه جهان... برترین فرمانروایان" می‌نامیدند و به "خدایان بزرگ" مانند بیل (مردوک) و نَبُو تکیه می‌کردند، به سادگی می‌گوید: «تو را منقطع خواهم نمود» (ناحوم ۱: ۱۴)، و این را اثبات می‌کند. داوری خدا بر امپراتوری آشور، پیش‌نمایشی از داوری نهایی او بر "بابل" در کتاب مکاشفه است، که نه‌ تنها نمایانگر روم، بلکه نمایانگر بابل و نینوا در گذشته و نیز همه‌ی قدرت‌های بشری پس از آن است که با خشونت، مادی‌گرایی، و خودبزرگ‌بینی‌ای که خدا را انکار می‌کند، شناخته می‌شوند (مکاشفه ۱۷–۱۸).

۳. خدا همه‌ی دشمنان خود را شکست خواهد داد و قوم خود را کاملاً نجات خواهد داد.

اگر خدا آزادانه و از روی فیض خود، خود را متعهد به نجات گناهکاران نمی‌کرد، نابودی همه‌ی دشمنانش، تمامی انسان‌ها را به محکومیت و مرگ سوق می‌داد (رومیان ۵: ۱۲–۱۴). اما به طرز شگفت‌انگیزی، فیض خدا به جهانی که کاملاً در مسیر خودمختاری و خودتحقق‌بخشی قرار گرفته است، وارد شده است، خواه در  سلطه‌جویی آشور در گذشته باشد یا در اشکال مختلف سرکشی علیه خدا در عصر حاضر.

با توجه به قدرت گناه، هم داوری و هم نجات، دلیل شادی هستند. هنگامی که شرارت و عاملان آن سقوط می‌کنند، قربانیان به‌ حق شادی می‌کنند (ناحوم ۳: ۱۹؛ مکاشفه ۱۹: ۱–۵). به‌ طور مشابه، کسانی که با خوشحالی نجات خدا را پذیرفته‌اند، فیض و رحمت او را نسبت به خود جشن می‌گیرند (ناحوم ۱: ۱۵) و مشتاق تحقق کامل اهداف نجات‌بخش او هستند (ناحوم ۲: ۲).

پیام ناحوم، ایماندارانی را که در ایام آخر، یعنی در دورانی که "تحقق‌یافته اما هنوز نیامده" زندگی می‌کنند، فرا می‌خواند تا به وعده‌های خدا اعتماد کنند و تناقضات جهان را که برخلاف حقیقت الهی است، افشا نمایند. همان‌طور که ناحوم ماهیت خودخواهانه و خودویرانگر  سلطه‌جویی بت‌پرستانه‌ی نینوا را برملا ساخت، مسیحیان باید روش‌هایی را که در آن انسان‌ها، جوامع، و فرهنگ‌ها نقش خدا را در تعریف ماهیت بشر نادیده می‌گیرند و انسان را به‌عنوان موجودی خودمختار، فاقد شناخت فطری از خدا، و قادر به دستیابی به سعادت نهایی، مستقل از او معرفی می‌کنند، مورد نقد قرار دهند.

ناحوم ایمانداران را فرا می‌خواند تا ارزش‌های ناپایدار و فانی را که انسان‌ها به‌عنوان «نیکی‌های نهایی» در اولویت قرار می‌دهند، مورد بررسی قرار دهند، چه این ارزش‌ها ثروت مادی، مقام اجتماعی، فضیلت‌نمایی اخلاقی، یا تمرکز قدرت باشند. این بت‌ها تنها ساخته‌های انسانی هستند، قادر به آرامی بخشیدن و یا نجات انسان نیستند و بارها ثابت شده است که بی‌قدرت‌اند (ناحوم ۱: ۱۳). نقد ناحوم از  سلطه‌جویی نینوا، که بر پایه‌ی انجیل استوار است، به خوانندگان نشان می‌دهد که چگونه فرهنگ را بر اساس کار خدا در داوری و نجات تحلیل کنند، و این‌گونه ایمانداران را برای شهادت مؤثر آماده می‌کند. همچنین، این پیام از ما در برابر فریب وعده‌های دنیا محافظت کرده و مانع از آن می‌شود که امیدمان در مواجهه با ادعاهای نادرست آن، مبنی بر اینکه منبع همه‌ی نیکویی‌‌هاست، متزلزل شود. این عنوانی است که تنها به خدا تعلق دارد و حقیقتی است که تنها در او یافت می‌شود، و واقعیتی که به‌طور کامل نجات می‌بخشد و جان آنانی که او را می‌شناسند، سیراب می‌کند (ناحوم ۱: ۷).

این مقاله بخشی از مجموعه «هر کتاب از کتاب‌مقدس: ۳ نکته‌ای که باید بدانید» است.

این مقاله در وب‌سایت لیگونیر منتشر شده است.