روح‌القدس کیست؟

هرچند روح‌القدس، گاه شخصیّت کم‌رنگ و فراموش شده در تثلیث اقدس است، حضور و کار او امّا جلوه‌ای پررنگ در سرتاسر تاریخ رستگاری و نجات بشر دارد. در این دروس دوازده‌گانه، دکتر سینکلر فرگوسن به جستاری درباره‌ی کار سوّمین شخص تثلیث اقدس در جای‌جای کلام مقدّس خدا – از آفرینش تا کار مسیح و اکنون سکونت او در دل‌های ما می‌پردازد. در این مسیر، او به روشن‌گری نقش حیاتی روح‌القدس می‌پردازد. هدف دکتر فرگوسن آن است که به ما کمک کند تا افزون بر شناخت قدرت و کار روح‌القدس در درون ما، او را به‌عنوان یک شخص، بشناسیم.

WHS1

بسیاری از مسیحیان، شاید این عبارت را شنیده و یا حتّی خود نیز زیر لب، زمزمه کرده باشند که: «روح‌القدس، شخص فراموش شده‌ی تثلیث اقدس است.» این اظهار نظر، مشکل واقعی موجود در کلیسای امروزه را درنظر نمی‌گیرد، مشکلی که در نسل‌های گذشته، کمتر نشانی از آن می‌توان یافت. مسیحیان، درباره‌ی روح‌القدس می‌دانند، امّا برخلاف پدر و پسر، نمی‌دانند که روح‌القدس به‌راستی کیست. در این پیام و درس، دکتر سینکلر فرگوسن، تلاش بر آن دارد که با پاسخ به پرسش‌هایی درباره‌ی هویّت و ماهیّت رو‌ح‌القدس، طبیعت و ذات او و این‌که ما مسیحیان چگونه می‌توانیم به شناخت او دست یافته و با او رفاقت و الفت داشته باشیم و نیز مقوله‌هایی از این دست، این جهل و عدم شناخت را بزداید.

درس 1: نظم از دل آشفتگی

WHS 2

بسیاری از انسان‌ها، در دوران مختلف و به شیوه‌های گوناگون، ادّعا کرده‌اند که خدای عهد عتیق، همان خدای معرّفی شده در عهد جدید، نیست. شوربختانه، این ادّعا، در فهم و شناخت ماهیّت و اهداف خدا، دچار کج‌فهمی و گمراهی است. خدا تغییرناپذیر است: هیچ دگرگونی و تحوّل را در ذات، شخصیّت، اراده یا هدف او راهی نیست. با این‌وجود، خواست او بر این قرار گرفته است که شخصیّت و نقشه‌ی خویش را به‌گونه‌ای پیش‌رونده در درازای تاریخ، ازطریق روح‌القدس؛ آشکار فرماید. این بدان معنا نیست که روح‌القدس، چهره‌ی خدا را هرگز در عهد عتیق، آشکار نکرده است. بلکه عهد عتیق، نشان می‌دهد که روح‌القدس، ذات شخصی خداوند ما را از راه عهد نخستین، بر قوم خویش، هویدا فرموده است، درحالی‌که به کمال و نهایت این مکاشفه در عیسی مسیح نیز اشاره داشته است.

درس 2: روی خدا


WHS 3

این وسوسه در مسیر درک روح‌القدس به‌عنوان یک نیرو که شخص نیست و جنبه‌ی شخصیّتی ندارد، خودکار و به شیوه‌ای فاقد روح زندگی، اهداف خدا را برآورده می‌سازد، در کمین نشسته است. کلام مقدّس خدا امّا تصویری متفاوت ترسیم می‌کند و روح‌القدس را یکسر پیراسته از چنین وسوسه و گمان خامی برمی‌شمرد. اقنوم یا شخص سوّم تثلیث اقدس، شخص است و شخصیّت‌مند و نقش او در زندگی و کار و خدمت عیسی، گواهی بر تأیید این حقیقت است. رو‌ح‌القدس، یار و همراه همیشگی عیسی بوده و هرگز نه جدا از او بوده و نه جدا از او خواهد بود. این مکاشفه‌ای بس شکوهمند است و شگفتی ما زمانی افزوده می‌شود که نظاره‌گر نقش عیسی در فرستادن روح خویش، همراهی و انس با او و سکونت در ما باشیم.

درس 3: روح خداوند

WHS 4

وسوسه‌هایی که عیسی در بیابان، با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرد، جلوه‌ها و گوشه‌هایی شگرف از بردباری و شکیبایی پارسامنشانه و عدالت‌پیشگی او در رویارویی با دشوارترین آزمون‌ها و تجربیّات، به‌شمار می‌رود. عیسی با دریافت تأیید پدر و مسح به روح‌القدس در تعمیدش به آب، ناتوانا و رنج کشیده، پیروزی‌ای را به‌دست آورد که پدر نخستین ما یعنی آدم اوّل، در کسب آن، شکست خورده بود و پا به عرصه‌ای از کار خدمت نهاد که به پیروزی و رستاخیز او منتهی می‌شد. عیسی امّا تنها و بی‌یاور، به پیکار با این وسوسه‌ها و آزمایشات، نرفت، بلکه یاررسی و پشتیبانی همراه همیشگی‌اش، یعنی روح‌القدس را دریافت نمود، روح‌القدس، همان شخص بود که عیسی را در بیابان، راهنمایی و هدایت می‌کرد. روح‌القدس، سررشته‌ی ترتیب این روی‌دادها را به‌دست داشت و به عیسی کمک می‌کرد تا بتواند شیطان را توبیخ کرده و به جایگاه شایسته‌ی خود که همانا نجات دادن ماست، دست یابد.

درس 4: سکونت در درون


WHS 5

انس و الفت، نقشی به‌سزا در زندگی مسیحیان و نیز هم‌چنین غیرمسیحیان برعهده دارد. داشتن دوستان و کسانی که گرامی شمرده می‌شوند و آنان که می‌توان بی ترس و واهمه از طرد شدن و کینه‌توزی، سفره‌ی دل را برایشان گشود، نعمتی بس گران‌مایه است. نیازی به توضیح و شناسانیدن خویش یا احساسات به این دوستان محبوب نیست. آنان ما را می‌شناسند، هم‌چنان‌که ما نیز ایشان را می‌شناسیم. پدر، پسر، روح‌القدس، این محبّت و عشق، آزادی و ستایش دوسویه را به‌گونه‌ای تجربه می‌کنند که زبان از توصیف و تکرار آن ناتوان است. آن هنگام که عیسی در روح، وجد می‌نمود، شگفت‌زده از کار یار خود، روح‌القدس بود که بر آن بود تا مقصود و نیّت پدر را به‌عمل آورد تا منجی که روح‌القدس، او را در سراسر زندگی‌اش پرورانیده بود، به چنان شادی و فرحی دست یابد که پدر از ازل، برای او مقرّر فرموده بود.

درس 5: دوستی تثلیثی

WHS 6

تصویر عیسی بر روی صلیب جلجتا، نمایان‌گر تنهاترین انسان در تاریخ جهان است. او آویخته بر صلیب و درحال مردن، متحمّل خشم و غضب پدرش بود، چراکه گناهان جهان را بر خویشتن، حمل می‌نمود. آن‌ها گناهان خود او نبودند، و او هرگز پیش‌تر از آن، از معاشرت و مصاحبت با پدر آسمانی خویش، محروم نبود. روح‌القدس امّا در هنگام قربانی شدن عیسی، یارای تاب آوردن را به او می‌داد و از او مراقبت می‌کرد، درست همان‌گونه که از لحظه‌ی در رحم قرار گرفتن مسیح، مواظب او می‌بود. آن روح‌القدس که عیسی را قدرت می‌بخشید تا کفّاره و فدیه‌ی گناهان قوم خویش را بپردازد، اکنون در ما ساکن است و چه امتیازی است وصف‌ناشدنی که کلیسا را در فروتنی، سپاس‌گزاری و محبّت، پیوند می‌دهد.

درس 6: تاب آورنده


WHS 7

ایمان‌داران در عهد جدید، چنان کاملیّتی از روح‌القدس را دریافت می‌دارند که گاه در فهم و درک ما را از شرائط ایمان‌داران در عهد عتیق، دچار کشمکش می‌سازد. در عهد عتیق روح‌القدس از آشکار ساختن کامل خویش، خودداری می‌فرمود و تنها شمار اندکی، مکاشفه‌ی متعالی او را از نیکویی خویش؛ تجربه می‌کردند. درحالی‌که این امر، برای آن ایمان و پرستش آن کسان، بیش‌از حدّ، زیاد می‌نمود، امتیاز شگرف دیدن خدای قادر مطلق در چهره‌ی عیسی مسیح، ایمان‌داران عهد جدید را به لذّتی وافر وا می‌دارد. عیسی این برکت را وعده فرمود و وعده‌ی خویش را در پنتیکاست، محقّق نمود، روی‌دادی بی‌همتا که در آن، عیسی روح خویش را چونان نهرهای آب حیات، بر کلیسایش جاری ساخت.

درس 7: نهرهای آب حیات

WHS 8

برای کسانی که بیرون از دایره‌ی ایمان، قرار دارند، پیام انجیل، شاید ملال‌آور و دست‌وپاگیر به‌نظر آید. ولی این امر، چندان هم دور از حقیقت نیست. تولّد تازه از روح‌القدس، ایمان‌داران را آزاد می‌سازد تا احساسات و عواطف خود را معطوف مسیح ساخته و ایمان خویش را بر او بنیاد نهند. قوم خدا، هستی یافته‌اند تا مست خوشی این معرفت گشته و به منجی خود، عشق ورزند، تحقّق این امر، تنها هنگامی میسّر می‌شود که دل‌های آنان به‌سوی عیسی، بازگردد. یوغ عیسی، خفیف و بار او سبک است (انجیل متّی 11 : 30) و تا زمانی‌که روح‌القدس، روح حیات و نور را بر دل مرده و گناه‌آلود بشر ندمد، او در تاریکی، پوچی، گران‌باری و تیره‌بختی باقی می‌ماند.

درس 8: تولّدی آسمانی


WHS 9

اندیشه‌ی راه رفتن، نشستن و خوراک خوردن با عیسی، شادی عظیمی برای مسیحیان، به‌ارمغان می‌آورد، و غایب بودن عیسی در جسم، شوق بودن در حضور وی را در دل‌های ما زنده و فروزان نگاه می‌دارد. این اندیشه و اشتیاق هرچند هم عالی و عمیق باشد، نباید ما را از این حقیقت، دور سازد که عیسی یاور دیگری را به کمک ما فرستاده است. روح‌القدس که تسلّی‌دهنده، آموزگار، مدافع، و بنا کننده‌ی خانه است، در میان و درون قوم خدا ساکن است و دل‌های ایشان را با پری و کمال مسیح، نورانی می‌نماید. اکنون ما مسیح را به وضوح و روشنی می‌بینیم، چراکه همراه همیشگی او، یعنی روحش در درون ما ساکن است.

درس 9: یاوری آسمانی

WHS 10

کلام مقدّس خدا القاب و عناوین بسیاری چه مستقیم و چه غیرمستقیم به روح‌القدس می‌دهد. او تسلّی‌دهنده، مدافع ماست و هم اوست که دل‌های ما را از سر نو، مولود می‌سازد و به خاک مرده، زندگی می‌افشاند. ولی عنوانی هم هست که به‌سبب نام‌آشنا بودنش، آن‌را گاه از قلم می‌اندازیم: روح، همان روح‌القدس است. او در خود و از خود، قدّوس است و عیسی روح مقدّس خویش را می‌فرستد که در ما سکونت گزیند تا آن‌که ما نیز بتوانیم مقدّس باشیم. در گذشته‌ای دور، خداوند، امر فرمود: "مقدّس باشید، زیرا من قدّوس هستم." روح عیسی، ایمان‌داران را در مسیر تقدیس و رشد آنان به‌سوی شبیه شدن به منجی قدوّس ما، مدد می‌فرماید.

درس 10: رفتار کردن در روح


WHS 11

همه‌ی مسیحیان در زندگی‌های خویش، با تنش‌های موجود میان وعده‌ی کمال و احیاء دائم، با وضعیّت کنونی کشمکش با گناه، روبه‌رو هستند. ولی مهمّ آن است که به‌یاد داشته باشیم اگر تنها و بی‌یاور می‌بودیم، آن‌گاه، هیچ تلاشی ازجانب ما نبود و تنها شکست، قسمت ما بود. به‌فیض خدا، روح‌القدس ازجانب ما درکار است تا ما را به شباهت تصویر مسیح درآورد و ما را در ضعف‌های اخلاقی ما، یاری فرماید. افزون بر آن، روح‌القدس، هر از گاه و پراکنده، ظاهر نمی‌شود، تنها اندکی از قدرت خویش را به‌کار نمی‌گیرد. بلکه هم‌چنان‌که روح‌القدس، در عیسی ساکن است، در ما نیز همواره سکونت دارد و شوق آن دارد تا سنگینی بارهای ما را متحمّل شود.

درس 11: ناله‌های درون

WHS 12

فرزندان، نیاز به پدر و مادر خویش دارند. ولی گاه این نیاز، حتّی تشدید می‌شود. عمده‌ی این موارد، با اضطراب و رنج، سروکار دارند. هنگامی‌که پولس از پسران خدا می‌گوید که به درگاه پدرشان، ناله می‌کنند، چنین دوران و مواردی را در اندیشه دارد. حتّی در ژرف‌ترین اندوه‌ها و در شدیدترین نیازها هم فرزند خدا با این اطمینان که پدرش مشتاق برآوردن خواسته‌های اوست، به درگاه او استغاثه می‌کند. پسران خدا به اعتبار کار روح‌القدس، از امتیاز دسترسی به این موهبت، برخوردار هستند، به اعتبار همان روح‌القدس که ما را از تاریکی به نور خانواده‌ی خدا، رهنمون می‌سازد و ما را به شباهت برادر بزرگ‌تر و کامل ما یعنی عیسی، درمی‌آورد.

درس 12: روح پسرخواندگی